Dynamische natuur op de Zandmotor

Dynamische natuur op de Zandmotor
Leo Linnartz, ARK Natuurontwikkeling

De Zandmotor verandert snel

Linnartz start zijn presentatie met een serie luchtfoto's van de Zandmotor. Hij licht toe: "Je ziet prachtig hoe een deel van de opgespoten zandmassa in een jaar tijd al is uitgesmeerd langs de kust. Er ontstaat een langgerekte strandhaak, die richting Kijkduin groeit. Tussen die strandhaak en de vastelandskust ligt een soort meanderende getijdenrivier, die met opkomende vloed in ongeveer een kwartier de baai vult. De stroomsnelheid van het water is dan groot. Met afgaand getij stroomt het water er langzaam weer uit, en in de tussentijd staat het water redelijk stil. De platen veranderen hierdoor voortdurend van plek en ook onder water is veel variatie. Op luwe plekken in de geulen ligt kleiig zand en op de zandbanken is het zand juist grover. En als je rond de Zandmotor door het water loopt, kan het gebeuren dat je plotseling in een gat stapt. Door de stroming zitten onder water 'potholes' van ruim een meter diep. Je ziet ook dat de wind invloed heeft op het zand en lobben van stuifzand in het water vormt."

Aantrekkingskracht op mens en natuur

Volgens Linnartz vinden mensen de Zandmotor geweldig. Er komen veel surfers, wandelaars en vissers. Linnartz: "Eigenlijk is het altijd druk op en rond de Zandmotor. Desondanks is er veel voor de natuur te halen. Er zit ongelooflijk veel spiering en makreel die daar op jaagt. Er zijn zeehonden, bruinvissen, scholeksters, drieteenstrandlopers, heel veel sterns, visdieven, meeuwen en honderden aalscholvers. Het is grappig om te zien hoe de sportvissers uitvaren naar de plekken waar de aalscholvers zitten. Die komen af op spiering en waar spiering omhoog komt, daar zit makreel. Zo wijzen de aalscholvers de vissers de weg naar de makreel. We hebben zelfs vossensporen op de Zandmotor gezien."
Qua vegetatie is er ook al ontwikkeling te zien. Er zijn pionierplanten aangetroffen zoals zeeraket, zeepostelein, stekend loogkruid, blauwe zeedistel en zelfs gelobde melde. Linnartz: "Het is erg leuk dat er aanspoelsels op de Zandmotor blijven liggen. Dat bevat veel zaden maar ook allerlei beestjes. En daar komen direct weer andere dieren op af, zoals steltlopers die er fourageren."

Vorming door wind

Op de Zandmotor blaast de wind nieuwe duintjes op. Het vele zand én de aanspoelsels vormen daarvoor een enorme stimulans. De grote zandaanvoer zorgt ook op het strand aan de zuidzijde van de Zandmotor voor flinke aangroei en duinvorming, tegen zeereep aan. Volgens Linnartz is het belangrijk dat het zand vanuit deze nieuwe dynamische duinen kan doorstuiven naar het achterland. Daar profiteren planten en dieren van, waaronder duinviooltje, driedistel en zandhagedis. Bovendien worden de duinen hoger en sterker en nog beter bestand tegen de golven. Linnartz: "De aanleg van de Zandmotor is 'spelen met zand voor volwassenen'. Maar het is ook een prachtig voorbeeld hoe kustveiligheid kan samengaan met een groei aan biodiversiteit en een recreatief aantrekkelijk landschap."